تأثیر دور آبیاری و کود نیتروژن بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد ارزن (Panicum miliaceum L.)

Authors

  • امین محمدی دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زراعت، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
  • محمدجواد ثقه الاسلامی دانشیار گروه زراعت، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
Abstract:

مقدمه ایران با میانگین سالانه 240 میلیمتر بارندگی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان طبقه بندی شده است. تبخیر و تعرق بالا و محدودیت منابع آبی مهمترین عوامل محیطی موثر در کاهش عملکرد گیاهان در ایران هستند.  همچنین کمبود نیتروژن بر تقسیم مواد فتوسنتزی در بخشهای رویشی و زایشی گیاه موثر بوده و می­تواند رشد و عملکرد گیاهان را تحت تاثیر قرار دهد. از اینرواین با توجه به اهمیت و نقش­های متفاوت آب و نیتروژن در فرآیندهای حیاتی گیاهان، تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر دور آبیاری و کاربرد کود نیتروژن بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد  ارزن دانه­ ای در بیرجند انجام شد. مواد و روش­ها این تحقیق به صورت کرت­های خرد شده بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند در سال 1388 انجام شد. کرت­های اصلی دور آبیاری در سه سطح (7، 14 و 21 روز) و کرت­های فرعی  کاربرد کود نیتروژن در پنج سطح (شاهد یا عدم مصرف کود، 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، محلول­پاشی+ کاربرد 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار ، 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و محلول­پاشی + کاربرد 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) در نظر گرفته شد. بافت خاک مزرعه آزمایشی لومی و اسیدیته­ آن برابر 8 و هدایت الکتریکی 4.49 میلی­موس بر سانتیمتر بود و میزان کربن آلی ، میزان کل نیتروژن و مقدار فسفر و پتاسیم قابل دسترس خاک در عمق 30-0 سانتی متر خاک به ترتیبا 0.32 درصد، 0.08 درصد، 16.4 و 501 پی­ پی­ ام بود. در پایان تجزیه و تحلیل داده­ها توسط نرم­افزار آماری MSTAT-C انجام گردید و مقایسه میانگین­ ها با استفاده از آزمون چنددامنه ­ای دانکن در سطح 5 درصد صورت گرفت. نتایج و بحث نتایج تجزیه واریانس نشان داد که دور آبیاری به طور معنی­ داری صفات ارتفاع بوته، مساحت برگ پرچم، تعداد خوشه در متر مربع، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک را تحت تاثیر قرار داد. همچنین ارتفاع بوته، مساحت برگ پرچم، تعداد خوشه در متر مربع و عملکرد دانه به طور معنی­داری تحت تاثیر سطوح نیتروژن قرار گرفت و اثر متقابل دور آبیاری و نیتروژن تنها بر وزن هزار دانه ارزن معنی­دار بود. مقایسه میانگین­ها بیانگر آن است که با افزایش دور آبیاری از 7 به 21 روز، ارتفاع بوته، مساحت برگ پرچم، تعداد خوشه در متر مربع، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک به ترتیب 36.8، 33.6، 32.9، 18.58، 44.4 و 40.1 درصد کاهش یافت. همچنین کاربرد 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به همراه محلول­پاشی این کود باعث افزایش 20.40، 21.9، 47.8 و 52.3 درصدی به ترتیب ارتفاع بوته، مساحت برگ پرچم، تعداد خوشه در متر مربع و عملکرد دانه نسبت به تیمار عدم کاربرد نیتروژن گردید. به نظر می­رسد تنش کمبود آب با توجه به اثرات آن بر فتوسنتز، تنفس، جذب یون­ها، متابولیسم عناصر غذایی و هورمون­ها، رشد سلولی در ساقه و برگ و در نتیجه شاخص سطح برگ را کاهش داده و همچنین باعث کاهش طول دوره گلدهی و پر شدن دانه ­ها می­گردد که در نهایت کاهش عملکرد دانه و اجرای آن را به دنبال دارد. احتمالا کاهش سطح برگ یک روش سازگاری گیاه برای شرایط کمبود آب و بقا از طریق کاهش سطح تعرق کننده است. به علاوه با افزایش کاربرد نیتروژن، سطح فتوسنتزکننده گیاه و تولید مواد فتوسنتزی افزایش یافته و بنا براین عملکرد دانه افزایش یافت.    ­نتیجه ­گیری به طور کلی نتایج تحقیق حاضر نشان داد که کمبود آب و نیتروژن عمدتا از طریق کاهش تعداد خوشه در متر مربع باعث کاهش معنی­دار عملکرد اقتصادی ارزن گردید. در نهایت نتایج تحقیق نشان داد که برای دستیابی به بیشترین عملکرد ارزن در منطقه بیرجند، تیمار دور آبیاری 7 روز و کاربرد 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به همراه محلول­پاشی این کود قابل توصیه می­باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی تنوع ژنتیکی عملکرد و صفات مورفولوژیکی در ژنوتیپ‌‌های ارزن معمولی (Panicum miliaceum L.)

این تحقیق به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی، وراثت­پذیری و روابط بین صفات زراعی در 11 ژنوتیپ از گونه ارزن معمولی (Panicum miliaceum) در قالب یک طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، اختلاف ژنوتیپ‌‌های مورد مطالعه برای کلیه صفات در سطح احتمال 1 درصد و برای روز تا رسیدگی بذر در سطح احتمال 5 درصد معنی‌‌دار بود. ضریب تنوع ژنتیکی برای عملکرد دانه بالاتر از سایر صفات مورد برر...

full text

ارزیابی تنوع ژنتیکی عملکرد و صفات مورفولوژیکی در ژنوتیپ های ارزن معمولی (panicum miliaceum l.)

این تحقیق به منظور بررسی تنوع ژنتیکی، وراثت­پذیری و روابط بین صفات زراعی در 11 ژنوتیپ از گونه ارزن معمولی (panicum miliaceum) در قالب یک طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار انجام شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس، اختلاف ژنوتیپ های مورد مطالعه برای کلیه صفات در سطح احتمال 1 درصد و برای روز تا رسیدگی بذر در سطح احتمال 5 درصد معنی دار بود. ضریب تنوع ژنتیکی برای عملکرد دانه بالاتر از سایر صفات مورد بررسی...

full text

بررسی برخی صفات مورفولوژیک و عملکرد کاه و دانه ارقام ارزن معمولی (Panicum miliaceum L.)

به منظور مقایسه و ارزیابی عملکرد دانه وکاه و صفات مرفولوژیکی مختلف ده رقم ارزن معمولی و همبستگی صفات مورفولوژیک با عملکرد دانه،آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، به مدت سه سال(82 -1380)، در سه منطقه کرج، گرگان و صفی‏آباد دزفول اجرا شد. صفات مورفولوژیک و کمی مورد بررسی شامل تعداد پنجه در بوته، تعداد برگ در بوته، تعداد ساقه در بوته، تعداد روزهای تا گلدهی، طول خوشه، تعداد دانه د...

full text

اثر کاربرد کود بیولوژیک بر رشد و عملکرد ارزن پروسو (Panicum miliaceum) در شرایط شور

سابقه و هدف: ارزن یکی از غلات سنتی در نواحی خشک و نیمه خشک مناطق گرمسیری محسوب می‌شود که از تحمل بالایی نسبت به تنش خشکی و شوری برخوردار است. شوری یکی از مهمترین تنش‎های غیر زنده است، کاهش اثرات محدود کننده تنش شوری، تاثیر مثبتی بر تولید محصولات کشاورزی دارد. مواد هیومیکی به عنوان مهم‌ترین و پایدارترین بخش ماده آلـی به طـور مستقیم روی رها‌‌سازی عناصر غذایی، ظرفیت تبادل کاتیونی، آزاد سازی فسفر و...

full text

اثر مصرف کود زیستی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام ارزن معمولی (Panicum miliaceum L.) و دم روباهی (Setaria italica L.) در شرایط تنش کم‌آبی

به‌منظور بررسی اثر سطوح آبیاری و کاربرد کود زیستی بر صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم ارزن، آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه‌ی بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1396 در مزرعه دانشگاه پیام نور فریدونشهر اجرا گردید. در این آزمایش تنش کم‌آبی به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح (تامین 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) در کرت‌های اصلی و کاربرد کود زیستی در سه...

full text

تأثیر سطوح آبیاری و نیتروژن بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.) در سراوان

    به‌منظور بررسی تأثیر کم‌آبیاری و کود نیتروژن بر صفات مورفولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد کاسبرگ چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.) در سال زراعی 1389 آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان سراوان اجرا گردید. در این تحقیق آبیاری به‌عنوان فاکتور اصلی در سه سطح شامل آبیاری پس از 60، 120 و 180 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A و مقدار نیترو...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 10  issue 2

pages  225- 235

publication date 2017-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023